ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ ԳՐԱՆՏ ՊԵՏՐՈՎԻՉ
ԲՆՈՒԹԱԳԻՐՆԵՐ
ԲՆՈՒԹԱԳՐԱԿԱՆ
ՀԽՍՀ Գյուղատնտեսության նախարարության Հողագիտության և ագրոքիմիայի գիտահետազոտական ինստիտուտի տնօրեն ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԻ գիտաարտադրական և հասարակական գործունեությունը 1923 թվականին ծնված Գրանտ Պետրովիչ, ԽՄԿԿ անդամ 1943 թվականից։
Թով. Պետրոսյան Գ.Պ. 1941-ից 1946 թթ ծառայել է Խորհրդային բանակի ռազմաօդային ուժերում՝ որպես կործանիչի օդաչու։
1947 թվականին ավարտել է աշխատավոր երիտասարդության երեկոյան դպրոցը, իսկ 1952 թվականին՝ Հայկական գյուղատնտեսական ինստիտուտը։ Ուսման տարիներին եղել է պետական կրթաթոշակառու և կուսակցական կազմակերպության ազատված քարտուղար։
Ինստիտուտն ավարտելուց հետո ընկեր. Պետրոսյան Գ.Պ. աշխատել է ՀԿԿ Երևանի քաղկոմի կուսակցական բաժնում որպես հրահանգիչ, ապա՝ ՀԿԿ Կիրովի շրջկոմի քարտուղար։
1953 թվականին ընդունվել է ասպիրանտուրա և ավարտելուց հետո պաշտպանել թեկնածուական թեզ։ 1956-1958 թվականներին աշխատել է Հայկական գյուղատնտեսական ինստիտուտում որպես ուսուցիչ, ագրոնոմիական ֆակուլտետի դեկան։
1958-ից առ այսօր ընկեր. Պետրոսյան Գ.Պ. ՀԽՍՀ գյուղատնտեսության նախարարության հողագիտության և ագրոքիմիայի գիտահետազոտական ինստիտուտի տնօրենն է։
Թով. Պետրոսյան Գ.Պ. որպես ինստիտուտի տնօրեն՝ բոլոր ջանքերը գործադրել է ժամանակակից գիտական հաստատություն ստեղծելու համար։ Ինստիտուտի կազմակերպմանն ու փորձարարական բազաների ստեղծմանը զուգահեռ մեծ աշխատանք է տարել բարձր որակավորում ունեցող գիտական կադրերի պատրաստման ուղղությամբ (պատրաստել է 40 գիտության թեկնածու և 7 դոկտոր) և կատարել ինստիտուտին հանձնարարված խնդիրները։ հանրապետության հողային պաշարների հողային և ագրոքիմիական հետազոտությունը։ Կարճ ժամանակում, արդիական տեսական խնդիրների զարգացմանը զուգընթաց, հնարավոր դարձավ իրականացնել քաղաքականություն մշակողների որոշումները՝ բոլոր գյուղացիական տնտեսություններին լայնածավալ հողային և ագրոքիմիական քարտեզներով ապահովելու վերաբերյալ։
Թով. Պետրոսյան Գ.Պ. Գիտական գործունեության առաջին իսկ օրերից հաջողությամբ զբաղվել է աղակալված և ջրառատ հողերի մելիորացիայի և զարգացման, պարարտանյութերի արդյունավետ կիրառման և ՀԽՍՀ հողային ռեսուրսների օգտագործման բարելավման հիմնախնդիրներով։
Պետրոսյան Գ.Պ.-ի ղեկավարությամբ եւ անմիջական մասնակցությամբ. Հաջողությամբ իրականացվել են Արարատյան դաշտի հողա-գենետիկական, հողահիդրոերկրաբանական և հողա-գյուղատնտեսական առանձնահատկությունների ուսումնասիրությունները, որտեղ տարածված են սոդա-աղի և ջրառատ հողերի հիմնական զանգվածները։ Նա ուսումնասիրել է հիդրոմորֆա-աղի պրոցեսների հիմնական ասպեկտները, աղակալած հողերի լիթոլոգիական-երկրաքիմիական և հիդրոլոգիական-հողային պրոցեսների փոխկապակցվածությունը, ինչպես նաև հող-աղի գործընթացների կապը հարթավայրի գրունտային դրենաժային և ոռոգման ջրերի հետ։ դրան կից դրենաժային ավազան.
Ընկերոջ գիտական գործունեություն. Պետրոսյան Գ.Պ. նվիրված է նաև աղակալած հողերի մելիորացիայի մեթոդների մշակմանը։ Նա, մասնավորապես, մշակել է խրամատային մեթոդ դրանց մշակման և օգտագործման համար մրգերի և խաղողի տնկման համար տեղական աղակալված հողերի համար, առաջարկել է Արարատյան դաշտի սոլոնեցե-աղի ճահիճների քիմիական ռեկուլտիվացման միասնական տեխնոլոգիա՝ քիմիական արդյունաբերության թափոնների միջոցով։ մեքենաների համակարգ և մշակված մեթոդի տնտեսական հիմնավորում, որը հիմք է հանդիսանում ռեկուլտիվացիոն օբյեկտների նախագծման համար։ Նրա ակտիվ աշխատանքի շնորհիվ աղակալած հողերի ռեկուլտիվացիայի քիմիական մեթոդը բերվել է արդյունաբերական հիմքի և 1962 թվականից հաջողությամբ ներդրվել արտադրության մեջ։
Պետրոսյան Գ.Պ.-ի ոճին բնորոշ գիծ. խնդրի համապարփակ գիտական մշակման համար հարակից ճյուղերի մասնագետների ներգրավմամբ համալիր հետազոտություններ կազմակերպելու ունակությունն է մինչև դրա արտադրություն ներմուծելը: Նրա ղեկավարությամբ և անմիջական մասնակցությամբ ինստիտուտի փորձարարական կայանի 200 հեկտար աղակալած հողատարածքների վրա հաջողությամբ մշակվել է ռեկուլտիվացված հողերի գյուղատնտեսական զարգացման խնդիրը։ Առաջարկվում են կուլտիվատորները, տեսականին, դրանց մշակման հաջորդականությունը և ագրոտեխնիկական միջոցառումների կոնկրետ հարցեր։
Կատարվել է բազմակողմանի ուսումնասիրություն բնակեցված հողերի բերրիության բարելավման և բարձրացման, ոռոգման ջրի նվազեցման և ռացիոնալ օգտագործման ուղիների, ոռոգման ռեժիմի և տեխնիկայի վերաբերյալ, մշակվել են միջոցառումներ՝ կանխելու հողի երկրորդային աղակալման հնարավորությունը: Նա իր գործընկերների հետ համակողմանիորեն ուսումնասիրել և հաստատել է հողի մնացորդային աղերի ազդեցությունը բույսերի աճի և զարգացման վրա, մշակման անբարենպաստ պայմաններում բույսերի նյութափոխանակության և հարմարվողականության հարցերը, սահմանել տարբեր ցեղատեսակների և բազմամյա և սորտերի աղի հանդուրժողականության պարամետրերը: տարեկան մշակաբույսեր, արտադրանքի որակի հարցեր մինչև բարձրորակ աղանդերի արտադրության առաջարկություններ, գինիներ
Նրա ջանքերով ինստիտուտի ռեկուլտիվացիոն կայանը, փաստորեն, դարձավ օրինակելի ժամանակակից գյուղատնտեսական ձեռնարկության չափանիշ, որի գործունեությունը հայտնի է բազմաթիվ երկրներում։ Անցած ժամանակաշրջանում աշխարհի 75 երկրներից ավելի քան 500 մասնագետներ ծանոթացել են կայանում իրականացվող աշխատանքներին՝ բարձր գնահատելով ինստիտուտի ձեռքբերումները աղակալած հողերի մելիորացիայի ոլորտում։ Հետազոտության արդյունքները մեծ գիտությամբ ներկայացված են նրա հրատարակած 180 աշխատություններում և «Հայաստանի հողերը» կոլեկտիվ մենագրության մեջ։
Կազմակերպչական մեծ հմտությունների տեր, ընկեր. Պետրոսյան Գ.Պ. համակարգված նախաձեռնում է հանրապետության գյուղատնտեսության զարգացման համար գիտական և արդյունաբերական մեծ նշանակություն ունեցող նոր խնդիրների և գաղափարների առաջմղումը և իրագործումը Նրա նախաձեռնությամբ երկրում կազմակերպվել է երկրի առաջին զոնալ ագրոքիմիական լաբորատորիան՝ հագեցած ոչ ստանդարտ սարքավորումներով. Նրա ղեկավարությամբ և անմիջական մասնակցությամբ նախագծված է նաև հանրապետության գյուղատնտեսության ԱՏՕ-ին կից գիտական կադրերի պատրաստման նոր ձևի ստեղծման նախաձեռնողը՝ գյուղատնտեսական արտադրության մասնագետների հանրային ասպիրանտուրա։ Նրա ամենօրյա աջակցության շնորհիվ ավելի քան 70 պետական ասպիրանտներ հաջողությամբ պաշտպանել են իրենց Ph.D. Նա հանրապետությունում ինտենսիվ արդյունաբերական այգիների ներդրման, ոչ աշխատանքային վարձատրության համակարգի, ինստիտուտի մշակած տեխնոլոգիայի հիման վրա աղի հողերի զարգացման ռեկուլտիվացիոն տրեստի կազմակերպման, ոռոգման ավտոմատ համակարգերի ներդրման նախաձեռնողն է, և այլն:
Թով. Պետրոսյան Գ.Պ. համառորեն և հետևողականորեն օգտագործում է սոցիալական ազդեցության բոլոր ձևերը գիտական նվաճումները արտադրության մեջ հաջող ներմուծելու համար: Բարձր կուսակցական սկզբունքներով ելույթ ունենալ կենտրոնական և հանրապետական թերթերի էջերին, կուսակցական պլենումներին և Գերագույն խորհրդի նիստերին, ռադիոյով և հեռուստատեսությամբ, հրատարակել բրոշյուրներ և գրքույկներ, ստեղծել գիտահանրամատչելի ֆիլմեր, կազմակերպել շրջիկ գիտաժողովներ և հանդիպումներ Հայաստանի տարբեր մարզերում։ հանրապետությունը հանրության ուշադրությունն է ուղղում գյուղատնտեսական արտադրության զարգացման և, մասնավորապես, հողի արտադրողականության պահպանման, բարելավման և բարելավման վերաբերյալ որոշումներ կայացնող մարմինների որոշումների կատարման վրա։
Թով. Պետրոսյան Գ.Պ. շատ ակտիվ մասնակցություն է ունենում գյուղատնտեսական, ջրային տնտեսության և գյուղատնտեսական նշանակության տարբեր խնդիրների մշակմանը և իրականացմանը։ Սիստեմատիկորեն հանդես է գալիս որպես հանրապետական, համամիութենական և միջազգային ֆորումների նախաձեռնող և կազմակերպիչ։
Թով. Պետրոսյան Գ.Պ. բազմիցս ներկայացրել է սովետական հողերի մելիորացիայի գիտության շահերն ու նվաճումները ԱՄՆ-ում, Կանադայում, ՌՀՄ-ում, Իսպանիայում, Իտալիայում, Հնդկաստանում, Լիբիայում և այլ երկրներում կոնգրեսներում և գիտաժողովներում։ Նրա հրապարակումները և սլայդների ստենդները ներկայացվել են մի շարք միջազգային ցուցահանդեսներում Սպոկոն և Լոս Անջելես (ԱՄՆ), Նիկոսիա, Զագրեբ, Բաղդադ և Մոնրեալ քաղաքներում: 1971-1978 թվականներին լինելով Կուբայի Հանրապետության հողագիտության գիտահետազոտական ինստիտուտի գիտական խորհրդատու՝ մեծ օգնություն է ցուցաբերել գիտական կադրերի պատրաստման գործում, ինչի համար արժանացել է Կուբայի Գիտությունների ակադեմիայի Մեծ ոսկե մեդալի։ Գիտական կապերի զարգացման համար ընտրվել է Չեխոսլովակիայի ՆՏՕ պատվավոր անդամ։
Թով. Պետրոսյան Գ.Պ. ընտրվել է Հողագետների միջազգային ընկերության աղակալած հողերի ենթահանձնաժողովի փոխնախագահ եւ Միջազգային պարարտանյութերի կենտրոնի կենտրոնական կոմիտեի անդամ։ Նա Ասիայից, Աֆրիկայից և Լատինական Ամերիկայից ժամանած մասնագետների համար «Աղի ոռոգվող հողերի վերականգնում» UNEP/ԽՍՀՄ ամենամյա միջազգային դասընթացների գիտական ղեկավարն է Հայաստանում: ընտրվել է ԽՍՀՄ-Կուբա բարեկամության ընկերության հայկական մասնաճյուղի նախագահի տեղակալ։
Ընկերոջ գիտական և հասարակական գործունեությունը. Պետրոսյան Գ.Պ. բազմակողմանի. Բազմիցս ընտրվել է ՀԿԿ Կենտկոմի անդամ, Հանրապետության Գերագույն խորհրդի պատգամավոր, Հողագետների համամիութենական ընկերության նախագահի տեղակալ, մի շարք գիտական և խնդրահարույց խորհուրդների անդամ։ Ավելի քան 20 տարի ղեկավարելով հանրապետության գյուղատնտեսության ազգային գիտատեխնիկական ընկերությունը և Հողագետների համամիութենական ընկերության մասնաճյուղը, նա հմտորեն օգտագործում է այդ կազմակերպությունների հնարավորությունները՝ մոբիլիզացնելու տարբեր նախարարությունների ինստիտուտների գիտական ուժերը և գերատեսչություններ՝ գյուղատնտեսական արտադրության հրատապ խնդիրները լուծելու համար։
Ընկերոջ ակտիվ աշխատանքի համար։ Պետրոսյան Գ.Պ. արժանացել է ՀԽՍՀ Գյուղատնտեսության ՆՏՕ պատվավոր անդամի կոչման, ընտրվել է ՀԽՍՀ Գյուղատնտեսության ՆՏՕ-ի և Հողագետների համամիութենական ընկերության պլենումի անդամ։ Նրա գործունեությունը պարգևատրվել է չորս մեդալով, Աշխատանքային կարմիր դրոշի երկու, Պատվո նշանի շքանշանով, պատվոգրերով և ԽՍՀՄ ՎԴՆԽ երկու ոսկե մեդալներով։
Ընկերոջ անխոնջ ու բարեխիղճ գործունեությունը. Պետրոսյան Գ.Պ. ազնվությունն ու սկզբունքներին հավատարիմ մնալը նրան վաստակել են արժանի հարգանք և բարձր հեղինակություն գյուղատնտեսական արտադրության բոլոր ոլորտներում և միութենական ու հանրապետական գիտահետազոտական կազմակերպությունների կոլեկտիվներում։
ՀԽՍՀ գյուղատնտեսության փոխնախարար՝ Մ.Ս.ՄԵԼՔՈՆՅԱՆ
Ինստիտուտի կուսակցական կազմակերպության քարտուղար՝ Ի.Ռ.ՓԱՐՍԱԴԱՆՅԱՆ
Ինստիտուտի տեղական կոմիտեի նախագահ՝ Ա.Ծ.ՆԱԶԱՐԵԹՅԱՆ
ԲՆՈՒԹԱԳՐԱԿԱՆ
ՀԽՍՀ Գյուղատնտեսության նախարարության Հողագիտության և ագրոքիմիայի գիտահետազոտական ինստիտուտի տնօրեն, գյուղատնտեսական գիտությունների թեկնածու ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԻՆ, 1923 թվականին ծնված Գրանտ Պետրովիչին, ԽՄԿԿ անդամ 1943 թվականից.
Պետրոսյանը 1952 թվականին ավարտել է Հայկական գյուղատնտեսական ինստիտուտը, 1953 թվականին ընդունվել է ասպիրանտուրա, որից հետո հաջողությամբ պաշտպանել է թեկնածուական թեզ։ 1956–1958 թթ gg. վարել է մանկավարժական աշխատանք Հայկական գյուղատնտեսական ինստիտուտում և աշխատել որպես ագրոնոմիական ֆակուլտետի դեկան։
1958-ից առ այսօր ընկեր. Պետրոսյան Ռ.Պ. ՀԽՍՀ գյուղատնտեսության նախարարության հողագիտության և ագրոքիմիայի գիտահետազոտական ինստիտուտի մշտական տնօրենն է։
Թով. Գ.Պ.Պետրոսյանը ճանաչված և կայացած գիտնական է, ով մեծ ներդրում է ունեցել ոռոգելի գյուղատնտեսության և հողերի մելիորացիայի խնդրի լուծման գործում։
Նրա ղեկավարությամբ և անմիջական մասնակցությամբ ավելի քան 25 տարի իրականացված համապարփակ փորձարարական ուսումնասիրություններն ուղղված են սոդայի սոլոնեցների, սոլոնչակների ծագման բացահայտմանը, դրանց ռեկուլտիվացման մեթոդների և ռեկուլտիվացված հողերի գյուղատնտեսական զարգացմանն ուղղված միջոցառումների մշակմանը: Այս ուսումնասիրությունները որոշակի չափով եզակի են և լայն ճանաչում ունեն ինչպես մեր երկրում, այնպես էլ նրա սահմաններից դուրս։ Հրատարակել է շուրջ 100 գիտական աշխատություններ՝ աչքի ընկած տեսական խորությամբ և բազմակողմանիությամբ։
Գ.Պ.Պետրոսյանին որպես գիտնական բնութագրելով՝ պետք է նշել նրա լայն գիտական հայացքը, բարձր էրուդիցիան, գիտական խնդիր դնելու և այն հետևողականորեն լուծելու կարողությունը փորձի, այնուհետև արտադրական պայմաններում։
Թով. Գ.Պ.Պետրոսյանը հաջողությամբ ներկայացրել է խորհրդային գիտության շահերն ու նվաճումները ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Հնդկաստանում, Եգիպտոսում, Իսպանիայում, Իտալիայում, Լիբիայում և մի շարք սոցիալիստական երկրներում կոնգրեսներում և գիտաժողովներում։ Լինելով Կուբայի Հանրապետության Հողագիտության գիտահետազոտական ինստիտուտի գիտական խորհրդատու՝ նա մեծ աջակցություն է ցուցաբերել գիտական կադրերի պատրաստման գործում, ինչի համար արժանացել է Կուբայի Գիտությունների ակադեմիայի Մեծ ոսկե մեդալի։
Գիտական կապերի զարգացման համար ընտրվել է Հողագետների միջազգային ընկերության աղակալած հողերի ենթահանձնաժողովի նախագահի տեղակալ, Հանքային պարարտանյութերի միջազգային կենտրոնի կենտրոնական կոմիտեի անդամ, Չեխոսլովակիայի գյուղատնտեսության NTO-ի պատվավոր անդամ։ և այլն։
Նրա ղեկավարությամբ ինստիտուտը ամեն տարի հաջողությամբ անցկացնում է միջազգային գիտական դասընթացներ Ասիայի, Աֆրիկայի և Լատինական Ամերիկայի մասնագետների համար։
1960 թվականից ղեկավարելով Հանրապետության գյուղատնտեսության գիտատեխնիկական ընկերությունը՝ Գ.Պ. Նրա մշտական աջակցությամբ ավելի քան 60 պետական ասպիրանտներ հաջողությամբ պաշտպանել են իրենց թեկնածուական ատենախոսությունները։
Գ.Պ.Պետրոսյանի ղեկավարած ինստիտուտում բարենպաստ պայմաններ են ստեղծվել գիտական կադրերի աճի համար։ Ինստիտուտի գոյության ընթացքում այստեղ պատրաստվել և պաշտպանվել են 7 դոկտորական և 37 մագիստրոսական թեզեր։ Ինքը՝ Գ.Պ.Պետրոսյանն, շատ ժամանակ և էներգիա է հատկացնում գիտական խորհրդատվություններին և երիտասարդ հետազոտողների հետ աշխատանքին։
Հատկանշվելով աշխատունակությամբ, բարձր գիտական բարեխղճությամբ, նպատակասլացությամբ, գիտաարդյունաբերական խնդիրների լուծման ստեղծագործական մոտեցմամբ՝ նա փորձում է այդ որակները սերմանել երիտասարդ աճող մասնագետների մեջ։ Իրականում նա եղել է բազմաթիվ բ.գ.թ.
Գ.Պ.Պետրոսյանը պատրաստել և ինստիտուտի գիտխորհրդին հաջողությամբ զեկուցել է դոկտորական ատենախոսություն, որն այժմ ավարտման փուլում է։
Վերոգրյալի կապակցությամբ ՀԽՍՀ Գյուղատնտեսության նախարարությունը միջնորդում է ՀԳՀԳԻ տնօրեն, գյուղատնտեսական գիտությունների թեկնածու Գրանտ Պետրոսյանին՝ ասպիրանտների և դիմորդների ղեկավարի իրավունք տրամադրել։ 06.01.02 «մելիորացիա և ոռոգելի գյուղատնտեսություն» մասնագիտությունը՝ պատրաստել թեկնածուական ատենախոսություններ գյուղատնտեսական գիտությունների թեկնածուի մրցութային աստիճանի համար։ Այս անհրաժեշտությունն առաջացել է նաև հանրապետությունում ներկայումս այս մասնագիտությամբ գիտությունների դոկտորների բացակայության պատճառով։
Բնութագիրը տրվում է ԽՍՀՄ բարձրագույն և միջնակարգ կրթության նախարարությանը ներկայացնելու համար։
ՀԽՍՀ գյուղատնտեսության փոխնախարար՝ Ս.ՄԵԼՔՈՆՅԱՆ
Կուսակցության քարտուղար՝ Բ.Պ.ԱՎԱԿՅԱՆ
Տեղական կոմիտեի նախագահ -Վ.Վ.ԱՅՎԱԶՅԱՆ